Çevre ve Orman Müdürlüğü Dünya Çevre Günü ve Haftası Etkinlikleri” kapsamında vatandaşların çevre bilincinin arttırılması, çevre sorunlarına dikkat çekmesi amacıyla uyarılarda bulundu. 5 Haziran Dünya Çevre Günü münasebetiyle vatandaşların çevre bilincini ve sorunlarına dikkat etmesi için Çevre ve Orman Müdürlüğü yazılı açıklamada bulundu. Söz konusu açıklama aşağıya çıkartılmıştır.
ÇEVRE NEDİR?
İnsanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamdır. Yani kısaca canlı varlıkları etkileyen dış tesirlerin tümüne çevre denir.
Çevre Kirliliği Ne Demektir?
Çevrenin temel fiziksel unsurları olan hava, su ve toprak üzerinde zararlı etkilerin oluşması ile ortaya çıkan; canlıların, doğal ve kültürel varlıkların faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyen çevre dengesinin bozulması olayıdır.
Çevre Kirliliğinin Kaynakları Nelerdir?
Çevreyi bozan etkenleri maddeler halinde şöyle sıralayabiliriz :
1.Yangın, sel, deprem gibi tabiî âfetler,
2.Aşırı nüfus artışı,
3.Aşırı tüketim baskısı,
4.Çarpık kentleşme,
5.Kontrolsüz endüstrileşme,
6.Çevre eğitiminin yetersizliği,
Başlıca Çevre Sorunları Nelerdir?
Hava Kirliliği
Su Kirliliği
Katı Atıklar
Gürültü
Toprak Kirliliği
C-1 Hava Kirliliği
C-1-1 Hava Kirliliği Ne Demektir?
Havada katı, sıvı ve gaz şeklindeki yabancı maddelerin insan sağlığına, canlı hayatına ve çevresel dengeye zarar verecek miktar, yoğunluk ve sürede atmosferde bulunmasıdır.
C-1-2 Hava Kirliliğinin Kaynakları Nelerdir?
Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği
Motorlu Taşıtlardan Kaynaklanan Hava Kirliliği
Sanayiden Kaynaklanan Hava Kirliliği
C-1-3 Hava Kirliliğinin Etkileri Nelerdir?
Hava kirliliğinin, başta insan sağlığı olmak üzere görüş mesafesi, meteryaller, bitkiler ve hayvan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri vardır.
Kirli hava, insanlarda solunum yolu hastalıklarının artmasına sebep olmaktadır. Ayrıca; Hava kirliliği atmosferde sera etkisi, asit yağmuru, ozon tabakasının incelmesi gibi sorunlara yol açar.
C-1-4 Hava Kirliliği Nasıl Önlenir?
Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılması sağlanmalı,
Evleri ısıtmak için yüksek kalorili kömürler kullanılmalı, her yıl bacalar ve soba boruları temizlenmeli,
Pencere, kapı ve çatıların izolasyonuna önem verilmeli,
Kullanılan sobaların TSE belgeli olmasına dikkat edilmeli,
Doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılarak, özendirilmeli,
Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmeli,
Kalorifer ve doğalgaz kazanlarının periyodik olarak bakımı yapılmalı,
Kalorifercilerin ateşçi kurslarına katılımı sağlanmalı,
Yeni yerleşim yerlerinde merkezi ısıtma sistemleri kullanılmalı,
Yeşil alanlar arttırılmalı, imar planlarındaki hava kirliliğini azaltıcı tedbirler uygulamaya konulmalı,
Toplu taşım araçları yaygınlaştırılmalı,
C-1-5 Kömür Alınırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
Kömür Satın Alırken Kalorisine Dikkat Ediniz
Sizi ısıtanın kömürün kütlesi değil kalorisi olduğunu unutmayınız.Kalorisi düşük 2000 kg kalitesiz kömür yerine kalorisi yüksek 1200 kg. kömürle ısınmanız mümkündür.
2. Kömür Satın Alırken Torbalı Olmasına Dikkat Ediniz
-Torbasız olarak satılan kömürlerin kalitesiz, kalorisi düşük, yandığı zaman asit yağmuru oluşturucu miktarda kükürt içeren, nemi ve külü yüksek olduğunu unutmayınız.
C-1-7 İlimizde Hava Kirliliği
Bakanlığımızın yaptığı değerlendirmelerde; İlimiz hava kirliliği bakımından 2.derecede kirli iller kapsamında değerlendirilmiştir. İlimizde hava kirliliği ile mücadele çalışmaları kapsamında kirliliğe sebebiyet verebilecek olan tesisler, kömür satış depoları, konutlar ve motorlu taşıtlar periyodik olarak denetlenmektedir. Ayrıca hava kirliliği ve kirliliğin etkileri, kaliteli yakıt kullanımının önemi ve özellikle kış ayarlında meydana gelen soba gazı zehirlenmeleri ve alınabilecek önlemler konularında her yıl İl Milli eğitim Müdürlüğü, Halk Eğitim Merkezleri ile koordineli olarak il ve ilçe merkezlerimizde tüm halkımıza yönelik olarak eğitim seminerleri verilerek halkımızın bilinçlendirilmesi sağlanmaya çalışılmaktadır.
Yine hava kirliliğinin tam olarak tespiti ve kirliliğin kritik değerlere ulaştığında gerekli tedbirlerin alınması amacıyla 2006 yılında Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonu Fidanlık sahamıza kurulmuş ve gerekli ölçümleri yapmaya devam etmektedir. İstasyonumuzda hava kirliliğinin önemli parametrelerinden olan Partikül Madde (PM10) ve Kükürt Dioksit ( SO2 ) ölçümleri düzenli olarak yapılmakta ve saatlik ortalamalar halinde internet ortamına aktarılmakta ve tüm dünyadan (www.havaizleme.gov.tr.) adresinden izlenebilmektedir İstasyonda ayrıca bazı meteorolojik verilerde (hava sıcaklığı, rüzgar hızı, rüzgar yönü, bağıl nem ve hava basıncı) aynı şekilde yayımlanmaktadır.
İlimizde temiz bir hava solumak sağlıklı bir yaşam sürdürmek istiyorsak yukarıda belirtilen hususlara riayet etmemiz önem arz etmektedir.
C-2 Su
Su Kirliliği
En küçük canlı organizmadan en büyük canlı varlığa kadar, bütün biyolojik yaşamın ve bütün insan faaliyetlerinin ayakta durmasında su büyük öneme sahiptir.
C-2-1 Su Kirliliği Ne Demektir?
Su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi olayıdır.
C-2-2 İlimizde Su Kirliliği
C-2-2-1 Akarsularda Kirlilik
Muş ilinde yer alan tüm akarsuların az çok kirlilik tehdidi altında olduğu söylenebilir. Fakat bu konuda bugüne kadar bilimsel bir çalışmanın yapılmamış olması net bir sonuca varılmasını zorlaştırmaktadır. Su kirliliğinin kontrol ve denetim işlemlerini yürüten kamu kuruluşlarının (İl Tarım Müdürlüğü, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) yeterli teknik donanıma ve laboratuar imkanlarına sahip olmadığından gerekli çalışmalar yapılamamaktadır.
İl genelinde akarsu kirliliğinin en önemli sebebi evsel atık sulardır. İl genelinde günlük atık su miktarı bilinmemektedir. İl Merkezi ve ilçelerimizin kanalizasyon sistemi yetersiz olup, kanalizasyon suları akarsulara arıtmasız boşaltılmaktadır. Buda akarsuların kirlenmesine sebep olmaktadır.
C-2-2-2 Göl ve Göletlerde Kirlilik
Havza içerisinde yer alan göl ve göletlerin kirlilik durumları ile ilgili olarak herhangi bir bilimsel araştırmaya rastlanılmamıştır. Fakat yapılan çalışmalar ve fiziksel gözlemler sonucu göl ve göletlerde ciddi bir kirlilik riskinin olmadığını, sadece Haçlı gölünde yakın yerleşim birimlerinden kaynaklanan evsel katı ve sıvı atıklarla kirlenme riskini taşıdığı, fakat tüm göl ve göletlerin erozyon nedeniyle toprak taşınımına maruz kaldığı ve uzun vadede risk taşıdığı söylenebilir.
İlimizde oldukça bol miktarda bulunan gerek akarsu gerekse göl ve göletlerimizin kıymetini bilmeli, özellikle gelecekte önemi gittikçe artacak olan su kaynaklarımızı korumalı ve kirletmeden kullanmaya özen göstermeliyiz. Eğer musluklarımızdan sağlıklı, içilebilir temiz suyun kesintisiz akmasını istiyorsak yukarıda belirtilen hususlara riayet etmemiz, gerekli tasarruf tedbirlerini titizlikle uygulamamız hem günümüz hem geleceğimiz açısından önem arz etmektedir.
C-3 Katı Atıklar
Yaşadığımız ortamdan uzaklaştırılması gereken her türlü malzemeye “atık” denir.
C-3-1 Katı Atık Ne Demektir?
Akıcı olabilecek kadar sıvı içermeyen, insan ve çevre sağlığına zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilmesi gereken ve işe yaramayan maddelere “katı atık” denir.
C-3-2 Katı Atık Çeşitleri Nelerdir?
C-3-2-1 Evsel Atıklar;
Günlük faaliyetler sonucunda, ev ortamında açığa çıkabilecek tehlikeli ve zararlı özellik göstermeyen her türlü atıklardır.
Organik Atıklar (yiyecek atıkları)
Ev Eşyası Atıkları (tekstil, deri)
Ambalaj Atıkları (cam, kağıt-karton, metal, plastik)
Yakacak Atıkları (kül)
Bahçe Atıkları (Ağaç, yaprak, ot)
C-3-2-2 Özel Atıklar;
Tıbbi Atıklar:
Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan patolojik, enfeksiyöz ve kesici delici atıklar tıbbi atık olarak nitelendirilir.
Tıbbi atık kaynakları hastaneler, dispanserler, sağlık ocakları, tıp ve araştırma merkezleri, klinikler, muayeneler, işyeri sağlık birimleri, laboratuarlar, eczaneler bunlardan bazılarıdır.
Radyoaktif Atıklar:
Nükleer reaktör işlemleri, tıp araştırmaları, askeri ve sinai etkinlikler gibi kaynaklardan üretilen atıklardır.
Pil ve Aküler:
Yeniden kullanılabilecek durumda olmayan kullanılmış pil ve akümülatörlerdir. İhtiva ettikleri ağır metallerden dolayı toprak ve su kirliliğine neden olan atık pil ve akülerin diğer atıklardan ayrı olarak toplanıp bertarafının sağlanması gerekmektedir.
C-3-4 İlimizde Katı Atık Yönetimi:
İlimizde “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” çerçevesinde katı atıkların yönetimi amacıyla ilimizdeki tüm belediyelerle koordineli olarak çalışmalar yürütülmüş, katı atıkların düzenli depolanması ve bertarafı için tüm belediyelerden İş Termin Planları alınmış ve Bakanlığımıza sunulmuştur. Bu planlar neticesinde 2017 yılına kadar tüm il, ilçe ve beldelerimizde Katı Atık Düzenli Depolama Tesislerinin tamamlanması planlanmıştır. Bu amaçla İlimizde Muş Merkez ve Civarı Belediyeler Birliği ile Malazgirt-Bulanık ve Civarı Belediyeler Birliği olmak üzere 2 Adet Katı Atık Belediyeler Birliği kurulmuştur. Muş ve Civarı Belediyeler Birliği Katı Atık Düzenli Depolama Alanı için yer seçimi ve tahsisi yapılarak Mahalli Çevre Kurulunda Karar alınmıştır. Malazgirt-Bulanık ve Civarı Belediyeler Birliği için yer tespit çalışmaları devam etmektedir. Düzenli depolama alanları işletmeye alındığında katı atık disipline edilmesi ve olumsuz etkilerinin azaltılması ile ilgili önemli bir mesafe alınmış olacaktır.
Gürültü
İnsanlar üzerinde olumsuz etki yapan ve hoşa gitmeyen seslere gürültü denir.
Kent gürültüsünü artıran sebeplerin başında trafiğin yoğun olması, sürücülerin yersiz ve zamansız klakson çalmaları ve belediye hudutları içerisinde bulunan endüstri bölgelerinden çıkan gürültüler gelmektedir. Meskenlerde ise televizyon ve müzik aletlerinden çıkan yüksek sesler, zamansız yapılan bakım ve onarımlar ile bazı işyerlerinden kaynaklanan gürültüler insanların işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkilemekte, fizyolojik ve psikolojik dengesini bozmakta, iş verimini azaltmaktadır.
E-3 Gürültüyü Azaltmak İçin Alınabilecek Tedbirler Nelerdir?
Hava alanlarının, endüstri ve sanayi bölgelerinin yerleşim bölgelerinden uzak yerlerde kurulması,
Motorlu taşıtların gereksiz korna çalmalarının önlenmesi,
Kamuoyuna açık olan yerler ile yerleşim alanlarında elektronik olarak sesi yükseltilen müzik aletlerinin çevreyi rahatsız edecek seviyede olmasının önlenmesi,
İşyerlerinde çalışanların maruz kalacağı gürültü seviyesinin en aza (Gürültü Kontrol Yönetmeliğinde belirtilen sınırlara) indirilmesi,
Yerleşim yerlerinde ve binaların içinde gürültü rahatsızlığını önlemek için yeni inşa edilen yapılarda ses yalıtımı sağlanması,
Radyo, televizyon ve müzik aletlerinin evlerde rahatsızlık verecek seviyede seslerinin yükseltilmemesi gerekmektedir.
Muşun Sesi Gazetesi
