Türkiye Genç İşadamları Konfederasyonu (TÜGİK) tarafından hazırlanan ‘Doğu ve Güneydoğu Bölgesi’nin Gelişmesi İçin Çözüm Önerileri Raporu’, Muş’ta açıklandı. Raporda bölgede yaşayan 1 milyon aileye 200 YTL ‘mutfak maaşı’ bağlanması gerektiği vurgulandı.
TÜGİK için proje üretmek amacı ile kurulan Yüksek İstişare Konseyi (YİK), Muş’ta toplandı. Muş Zümrüt Otel’de gerçekleştirilen toplantıya Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, TÜGİK Genel Başkanı Hazim Sesli, TÜGİK YİK Başkanı Oktay Mersin ile TÜGİK YİK Yönetim Kurulu üyeleri katıldı. Toplantıda İktisatçı Mustafa Sönmez tarafından hazırlanan ve 21 ili kapsayan ‘Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Gelişimi İçin Çözüm Önerileri Raporu’ açıklandı.
Toplantıda konuşan TÜGİK YİK Başkanı Oktay Mersin, raporda bölgesel eşitsizliği en derinden yaşayan Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki sorunların tahlil edildiğini ve adaletsizliğin boyutlarının ortaya konularak çözüm önerilerine yer verildiğini söyledi. Mersin, “Rapor kapsamına alınan il sayısı 21’dir. Gaziantep ve Kilis illeri bu rapor dışında tutulmuştur. Bunun nedeni Gaziantep’in kendine özgü gelişme dinamikleri ve Türkiye’nin batısı ile entegre olmuş yapısıdır. Bu tür çalışmalarda Gaziantep’in ve Kilis’in dahil edilmesi ortalamaları yükselterek sorunun gerçek boyutlarının ortaya çıkmasını engellemektedir” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin terörle mücadelede gösterdiği başarıyı ekonomik alanda da göstermesinin zamanının geldiğini belirten TÜGİK Başkanı Hazim Sesli ise işadamlarının son dönemlerde gözlerini Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne çevirdiklerini söyledi. Sesli, bölgede tekstil ve enerji alanlarında yatırımların yapılmaya başlandığını belirterek, “Bölgeye artan ilgi nedeni ile Türkiye Genç İşadamları Konfederasyonu tarafından 21 ili kapsayan bir rapor hazırlatılarak, hem işadamlarımıza hem de ülkemize katkı sağlamayı amaçladık. Umuyoruz ki Doğu ve Güneydoğu bölgelerimiz için hazırlanacak yeni ekonomik açılımlar işadamlarımızın ülkemizi tercih etmelerini sağlar ve ekonomik anlamda yetersiz kalan bu bölgelerimiz gelişir” diye konuştu.
“1 MİLYON AİLEYE 200 YTL MUTFAK MAAŞI BAĞLANMALI” TÜGİK’in hazırladığı rapor, iktisatçı Mustafa Sönmez tarafından slayt gösterisi eşliğinde açıklandı. Hazırlanan raporda GAP yatırımlarının bölgenin kalkınmasında isteneni veremediği belirtilerek bölgede sanayiden çok sınır ticareti, kültür turizmi, tarım ve hayvancılık alanlarına önem verilmesi gerektiği bildirildi. Bölgede 1 milyon yoksul aile bulunduğu ve bu ailelere merkezi bütçeden en az asgari ücretin yarısı kadar ‘mutfak maaşı’ adı altında aylık bağlanması gerektiği ifade edildi. Devlet yatırımlarının artırılması gerektiği vurgulanan raporda; “Bölgede çeşitli sektörlerde yatırımlar yapılsa bile bu yatırımların olgunlaşması ve gelir getirici sonuca ulaşması uzun zaman alacaktır. Bu sebeple bölgenin çok acil olarak kaynak girişine ihtiyacı bulunmaktadır. Bu kaynak girişi, hem bölgedeki yoksul insanların kendilerini adil bir toplumun eşit vatandaşları olarak hissetmelerini ve devlete güvenmeleri sağlayacak hem de gündelik hayatlarını daha rahat bir şekilde idame ettirmelerine olanak sunacaktır. Doğrudan gelir desteği Brezilya ve Latin Amerika ülkelerinde uygulanarak yoksullukla mücadelede başarıya ulaşılmıştır. Bizzat annelere her ay net asgari ücretin yarısı kadar yani 200 YTL mutfak maaşı bağlanmalıdır. Doğrudan gelir desteği, eğitimi özendiren şartlı gelir transferi ve sosyal hizmet karşılığı gelir transferi gibi sosyal politika unsurları ile tamamlanmalıdır. 1980’lerden 2000’li yıllara kadar bölgesel eşitsizliğin, güçlü bölgeler lehine, az gelişmiş bölgeler aleyhine değiştiği görülmüştür. 1987 yılından 2001 yılına kadar Marmara Bölgesi’nin milli gelirdeki payı yüzde 35’ten yüzde 38’e çıkarken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin payı düşmüştür. Yüzde 5 olarak kayıtlara geçen Güneydoğu Bölgesi milli gelirinin yüzde 1.5’lik kısmını sadece Gaziantep ilinin tek başına oluşturduğunu hesaplayarak bu ili kapsam dışı tuttuğumuzda, bu bölgenin payının yüzde 3.5 ve Doğu Anadolu Bölgesi ile birlikte milli gelirdeki paylarının yüzde 6.5’lerde kaldığı görülmektedir” denildi.
Türkiye’nin, Avrupa Birliği’ne (AB) katılmanın önemli koşullarından birisi olan bölgeler arası farklılıkları kabul edilebilir bir düzeye indirmek zorunda olduğunun vurgulandığı raporda, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki illerde kişi başına düşen GSMH’nin, AB ortalamasının yüzde 12’si olarak aday üyeler arasında saptanan en düşük değer olduğu belirtildi.
“21 İL, BURSA KADAR TEŞVİKLİ YATIRIM ÇEKEMİYOR” Teşvik yasasının hiçbir fayda sağlamadığı savunulan raporda, 2001 yılında kişi başına milli geliri bin 500 doların altında kalan 50 ilin tamamının kalkınmada öncelikli il ilan edilmesinin yanlış bir yaklaşım olduğu öne sürülerek şöyle devam edildi:
“Hakkari’ye de aynı teşviki öngörmüş, Batı’daki Düzce’ye de. Dolayısıyla, verilen teşvikler tabii ki Düzce’ye olmuş ve geri kalmış bölgeler yatırım alamamışlardır. 2002-2006 döneminde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne yapılan yatırımların, Türkiye toplamındaki payının yüzde 4.4 olduğu görülmektedir. Aynı dönemdeki teşvikli yatırımlardan İstanbul tek başına yüzde 25 dolayında pay almıştır. İstanbul’un çevresindeki Kocaeli, Bursa, Tekirdağ gibi iller, yine teşvikli yatırımların toplandığı iller olmuştur. Doğu ve Güneydoğu Bölgesi’ndeki 21 ilin toplam teşvikli yatırımlarının miktarı, aynı dönemde Bursa ilinin tek başına aldığı yatırımların altında kalmıştır.” Raporun açıklanmasının ardından görüşlerini ifade eden Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, hükümet olarak bölgesel farklılıkların ortadan kaldırılması için çalıştıklarını söyledi. Çağlayan, “Yeni bir teşvik sistemi önceliklerimiz arasında olacaktır. Bu bölgelerdeki işsizlik, terörün en büyük gıdası ve kaynağıdır. Bu sebeplerden hareketle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne yeni bir sistem yapılması zaten gündemimizdedir. Raporda belirtilen tespitlere katılıyorum. Bu bölgelerde ticarete, turizm, tarım ve hayvancılık olarak bakmak gerekiyor. Bu bölgelerde tarım ve hayvancılığa dayalı sanayinin entegrasyonu düşünülmelidir” dedi.
